futureum

Projekt rewitalizacji narodowego zabytku kultury miał od samego początku charakter eksperymentalny. Chcieliśmy uniknąć klasycznego, konserwatywnego podejścia, zależało na tym, by do rewitalizacji podejść w sposób innowacyjny. Dążyliśmy do połączenia funkcjonalności, estetyki i wartości pomnika, który ma być trwały i służyć przyszłym pokoleniom. Uznaliśmy, że należy włączyć się w zmiany, które dojrzewają w całej Europie i odzwierciedlają się zwłaszcza w inicjatywie NEB (New European Bauhaus).

Projekt FUTUREUM stanowi zatem efekt skrzyżowania wielu dziedzin oraz dyscyplin, głównie z branży kreatywnej. Naszą pierwotną motywacją była próba trwałego ocalenia narodowego zabytku kultury, co wymagało wykorzystania wiedzy oraz procedur z zakresu architektury, konserwacji i restauracji zabytków. Niezbędnym warunkiem projektu zapewniającego zrównoważone funkcjonowanie obiektu okazała się wiedza w obszarze facility managementu i muzealnictwa, wzbogacona o metodologię redukcji śladu węglowego. To właśnie dlatego w przygotowanie projektu zaangażowani byli zarówno specjaliści z dziedziny ochrony i prezentacji dziedzictwa kulturowego, jak i eksperci z Centrum Budynków Energooszczędnych (UCEEB) Politechniki Czeskiej w Pradze oraz inni eksperci.

W koncepcji przewidziano recykling materiałów i zmniejszanie śladu węglowego poprzez niższe zużycie energii i wykorzystanie OZE. Zasada ta znajduje odzwierciedlenie także w ramach dynamicznych wystaw, które mogą stanowić inspirację dla zwiedzających. Oprócz podstawowych brył wszystkich zachowanych budynków, recyklingowi udało się nam poddać także oryginalne przedmioty z obiektów technicznych. Zgodnie z tą koncepcją stare szafki przetworzyliśmy na unikalne gabloty pod instalacje, a dawne kratki na estetyczne dekoracje. Takich niespodzianek mamy o wiele więcej.
Użycie metody design thinking i współpraca z kuratorami oraz artystami, a także ze społecznością lokalnych i międzynarodowych twórców, to elementy tworzące unikalne interakcje związane z wiedzą i wartością nowego wzornictwa. W efekcie powstało miejsce, w którym możesz się poczuć jak w domu – przestrzeń dobrostanu w środku obszaru przemysłowego.

Wierzymy, że pomagamy inspirować innych zarządców zabytków kultury, ponieważ ochrona tego typu obiektów powinna być od samego początku zaprojektowana w sposób zrównoważony i społecznie odpowiedzialny. Satysfakcja, jaką daje wskrzeszenie zabytku, może być również wskazówką dla innych podmiotów – zarówno z prywatnego, jak i publicznego sektora. Zachęcamy do tego, by nie bać się dużych, pozornie niemożliwych do realizacji projektów, by w oparciu o zasady zrównoważonego rozwoju, gospodarki obiegu zamkniętego i metody design thinking podejmować się rozwoju zielonego, społecznego i kreatywnego dziedzictwa kultury.

FUTUREUM nie tylko prowokuje, przede wszystkim jest racjonalne i wykorzystuje to, co dobrze służyło wcześniej. Czerpie inspirację z oryginalnej koncepcji najstarszych muzeów, które bardzo często budowano jako centra naukowe zorientowane na teraźniejszość i przyszłość.

Zmienność to jedna z cech charakterystycznych naszych czasów i właśnie dlatego staramy się wdrażać innowacyjną koncepcję wystaw. Nasze dynamiczne ekspozycje opierają się na założeniu, zgodnie z którym istotna jest zmiana treści, a nie wyposażenia – to powinno być funkcjonalne i umożliwiać wielokrotny użytek. Według nas dynamiczna ekspozycja może nie tylko zwiększyć atrakcyjność dla odwiedzających, ale także przyczynić się do zmniejszenia śladu węglowego.

Krytycznie podchodzimy również do wykorzystania digitalizacji w ramach ochrony i prezentacji dziedzictwa kulturowego. Jesteśmy przekonani, że aktualne, konwencjonalne podejście w tej kwestii prowadzi do dramatycznego zwiększenia energochłonności, nie przynosząc przy tym wystarczających korzyści. Naszym zdaniem stosowanie takich metod stoi w sprzeczności z zasadami zrównoważonego rozwoju. Inspiracją są dla nas praktyki stosowane w przemyśle, a zwłaszcza koncepcja Przemysłu 5.0. W takim ujęciu technologia pomaga chronić zabytek i komunikować się ze zwiedzającymi.

Oba obiekty FUTUREUM, tj. dawna wywrotnica i młyn węglowy, udostępniono dla publiczności poprzez połączenie ekspozycji, trasy turystycznej, wystaw, wykładów, warsztatów i innych wydarzeń.

Celem tego przedsięwzięcia jest zbliżenie przeszłości oraz przyszłości.

Zwiedzanie wraz z wystawą SZLAK WĘGLA przybliża zwiedzającym pierwotne przeznaczenie oraz zmiany obiektów. Trasa jest podzielona na podziemną część wywrotnicy oraz usytuowane głównie w części naziemnej pomieszczenia młyna. Całość przybliża dwie podstawowe funkcje obiektu, tj. rozładunek węgla (wywrotnica i korytarz łączący pod ziemią) oraz jego mielenie (młyn). Przeznaczona wyłącznie dla grup z przewodnikiem trasa zwiedzania podziemi obejmuje autentyczne przestrzenie wzbogacone prezentacjami multimedialnymi. Symbolicznym zwieńczeniem zwiedzania jest niezwykły widok na kompleks Dolní Vítkovice unaoczniający pierwotne połączenie wywrotnicy i młyna z innymi obiektami. Małą trasę Szlaku Węgla można zobaczyć bez przewodnika (AR). Ten wariant zwiedzania koncentruje się na procesie mielenia oraz transporcie zmielonego węgla i prowadzi przez naziemne obszary młyna.

Jako alternatywę zwiedzania podziemi (które cechuje nierówna powierzchnia), dla zwiedzających o ograniczonej mobilności przygotowano prezentację tej części w rzeczywistości rozszerzonej (AR).

Przeszłość jest ważnym fundamentem dla naszej teraźniejszości i przyszłości. Dlatego też oprócz historii przetwórstwa węgla, chcemy przedstawić najbardziej perspektywiczny surowiec XXI wieku, jakim jest, naszym zdaniem, wiedza.

To właśnie dlatego w budynku umieszczono eksperymentalną, dynamiczną wystawę FUTUREmuseum przedstawiająca wiele tematów, które mogą mieć kluczowe znaczenie dla kształtowania naszej przyszłości. Zwiedzającym są tutaj prezentowane globalne megatrendy, jak również inne narzędzia do śledzenia rozwoju. Oprócz części wprowadzającej, wystawa obejmuje trzy podstawowe poziomy – natura, technologia i człowiek (ta ostatnia część znajduje się na najwyższym piętrze). Panujące trendy ekspozycja odzwierciedla także jako niekonwencjonalna galeria łącząca racjonalną informację z dziełami sztuki.

Ze względu na burzliwy rozwój poszczególnych badanych obszarów, zawartość eksponatów podlega sukcesywnej aktualizacji. Jest ona uzupełniana również za pomocą wystaw tematycznych i innych formatów komunikacji. Regularna profesjonalna działalność jest koordynowana przez instytut SOBIC, który stara się upowszechniać nowe trendy wpływające na człowieka, przyrodę i technologię we współpracy z krajowymi i zagranicznymi partnerami. Obecnie przygotowujemy możliwość aktywnego włączenia w projekt zwiedzających jako współtwórców uczestniczących w rozwoju poszczególnych obszarów tematycznych.

Obiekty odzwierciedlają tektonikę zasady funkcjonalizmu w architekturze i są świadectwem wysoce skutecznej, estetycznej transformacji do nowej funkcji. W ramach tego procesu, dzięki przekształceniom oryginalny układ techniczny (w tym otwory technologiczne) zapewnił niezwykle atrakcyjny zakres opcji użytkowania wnętrz. Te pozwalają użytkownikom poznać nie tylko oświetloną przestrzeń przemysłową, ale także podziwiać otaczający teren przemysłowy, zieleń i miasto.

W kompleksie znajduje się wiele urzekających zakątków, które skłaniają do refleksji, wyciszenia i inspirują do kreatywnej pracy.